Podczas wyjazdu na szkolenie do portugalskiej Almady miałam możliwość poznania ciekawych metod aktywnych, mających na celu rozbudzanie motywacji uczniów do nauki. Wszystkie przedstawione techniki zostały tam przeprowadzone na uczestnikach kursu po to, aby mogli wczuć się w położenie uczniów, poznać metody ich oczami. Doświadczenie to było niezwykłe i pokazało mi, jak wielką rolę w procesie nauczania odgrywa zabawa- mająca zastosowanie nie tylko na wczesnych etapach edukacyjnych. Teraz już wiem, że aby zmotywować ucznia, należy go przede wszystkim uaktywnić, a nic nie robi tego tak dobrze, jak zabawa.
Poniżej opisałam wykorzystanie kilku metod, które poznałam w trakcie szkolenia. Podczas ich stosowania widziałam, jak uczniowie się otwierają na nowe doświadczenia, integrują, działają. Zachęcam do ich odtwórczego lub twórczego wykorzystania!
- Wykorzystanie metod aktywnych podczas zajęć z wychowawcą
Latające kule
Uczniowie zostali usadzenie w kole. Otrzymali kartki papieru i długopis.
Każdy z nich napisał na kartce swoje imię, a następnie zmiął papier w kulkę. Na komendę nauczyciela wszyscy równocześnie rzucili kule w różnym kierunku, czynność powtarzali kilka razy, aby mieć pewność, że kule się dobrze przemieszały. Następnie każdy wziął kulę, która była najbliżej niego, i pod imieniem osoby napisał coś miłego dla niej. Następnie ponownie uformowano kule i rzucono kilak razy.
Zapisywanie miłych wiadomości trwało tak długo, aż każdy miał na kartce co najmniej cztery wpisy.
Po ostatnim przemieszaniu kul uczniowie odczytywali imię osoby, której kulę wylosowali, a także wszystkie wiadomości, jakie się pojawiły na kartce. Następnie wręczali ją właścicielowi, który odczytywał wylosowaną przez siebie kulę itd.
Metoda ta miała na celu uświadomienie uczniom, jak potężną moc ma słowo. Ważne jest, aby to, co mówimy do kogoś, było przemyślane i nigdy nie miało na celu skrzywdzenia drogiej osoby. Zawsze możemy coś miłego przekazać innemu człowiekowi, czym nie tylko poprawimy mu humor, ale także pozytywnie wpłyniemy na jego samoocenę i postrzeganie samego siebie.
Miasto marzeń
Uczniowie zostali podzieleni na trzy grupy. Osobno dziewczynki (1 grupa), osobno chłopcy (2 grupy). Zadaniem każdej z grup było przygotowanie przestrzennego projektu miasta marzeń. Zostali zaopatrzeni w bloki, brystole, kleje, flamastry i inne przydatne produkty. Praca nad projektami trwała dwie godziny.
Uczniowie rozpoczęli od dyskusji, jakie budynki chcieliby mieć w swoim mieście marzeń. Następnie podzielili się czynnościami.
Po przygotowaniu projektów miało miejsce ich omówienie- każda z grup wypowiadała się na temat swojej wizji, dlaczego takie właśnie budynki się tu znajdują, jak żyją ludzie w tym mieście.
Nauczyciel pytał o wrażenia z pracy nad projektem, każdy z nich chwalił, podkreślając ich różnorodność. Ważne było, aby nie porównywać projektów! Wartym było podkreślenie różnić w wizji dziewczynek i chłopców.
Mapa szkoły
Bezpośrednio przed zajęciami nauczyciel odpowiednio przygotował przestrzeń sali lekcyjnej- zsunięto ławki, krzesła poukładano dookoła klasy.
Na środku została przyklejona (za pomocą taśmy malarskiej) mapa szkoły- schematycznie obrazująca korytarze, szatnie, klasy, pokój nauczycielski, gabinet dyrektora.
Uczniowie zastanawiali się, gdzie w przestrzeni szkoły czują się najlepiej. Zajmowali miejsce na mapie, a następnie argumentowali swój wybór. Kolejnym ich zadaniem było zastanowienie się, gdzie w szkole czują się najgorzej. Zajmowali określone miejsce. Każdy z uczniów argumentował swój wybór.
Zadanie to miało na celu zdiagnozowanie przez wychowawcę, jak funkcjonują uczniowie klasy w przestrzeni szkoły. Poznania ich preferencji, zmuszenia ich do argumentacji swojego wyboru. Obserwacji podlegało także grupowanie się uczniów w danej przestrzeni mapy oraz zwrócenie uwagi na tych uczniów, którzy zajmowali jakieś miejsce sami. Metoda ta daje duże możliwości diagnostyczne zespołu klasowego.
- Wykorzystanie metod aktywnych podczas lekcji języka polskiego
Mapa Wokarku
Lekcja ta była jedną z kilku jednostek poświęconych na omówienie lektury Doroty Terakowskiej „Władca Lewawu”. Podczas tej godziny omawiano miejsce akcji w powieści.
Przed zajęciami nauczyciel przygotował odpowiednio przestrzeń klasową- zostały usunięte ławki, krzesła poukładano w kształt koła. Na podłodze została naklejona (taśmą malarską) mapa miasta Wokark.
Gdy uczniowie weszli do sali, stanęli wokół mapy. Nauczyciel objaśnił im, że właśnie znaleźli się w Wokarku. Ich zadaniem było wyobrażenie sobie, jak czuliby się, gdyby nagle znaleźli się w tym tajemniczym miejscu. Następnie prowadzący objaśnił mapę- które elementy są Lewawem, Rynkiem, miejskim ratuszem, ulicami, domami Allian. Uczniowie mieli się zastanowić, gdzie w mieście czuliby się najbezpieczniej. Następnie stawali na odpowiednim miejscu mapy. Gdy wszyscy zajęli pozycje, nauczyciel przeprowadzała z nimi rozmowę, dlaczego właśnie to miejsce wydaje się im najbezpieczniejsze. Kolejno padło pytanie: gdzie w mieście czulibyście się najbardziej zagrożeni? Uczniowie zajmowali pozycje i także argumentowali swój wybór.
III. Wykorzystanie metod aktywnych podczas dodatkowych zajęć
Spacer
Uczniowie wchodzą do sali, w której nie ma ławek i krzeseł. Zostaje włączona muzyka. Spacerują według narzuconego przez nauczyciela modelu:
– wolny spacer
– szybki, nerwowy spacer
– spacer psem
– spacer na wysokich obcasach
– spacer z bardzo ciężkimi zakupami
– spacer po gorącym piasku
– spacer po lodzie
– spacer dziecka, które uczy się chodzić
– spacer starszych ludzi
– spacer ślepych ludzi
Statuy
Uczniowie spacerują po sali, towarzyszy im muzyka. Na sygnał nauczyciela (klaśnięcie) muszą na kilka chwil zamienić się w żywą rzeźbę według porządku:
– szkoła
– czas wolny
– rower
– wycieczka
– lato
– morze
Gdy uczniowie „zastygają” w bezruchu, nauczyciel spaceruje wokół nich i dotyka delikatnie wybranych osób. Ci pozostają dalej w bezruchu. Pozostała część grupy staje obok i zastanawia się, co może oznaczać dana poza. Po przedstawieniu propozycji, zabawa jest kontynuowana.
Statuy- wariant grupowy
Uczniowie spacerują. Na komendę nauczyciela tworzą całą grupą żywe rzeźby:
– pociąg strachu
– strzała
– piramida
– kolejka do toalety
– miłość
Nauczyciel, oglądając statuy, zachowuje się, jakby był w muzeum- ogląda z każdej strony, zastanawia się nad przekazem artysty.
Elżbieta Ryznar
