Erazm Józef Jerzmanowski, syn Franciszka i Kamili z Kossowskich, urodził się 2 czerwca 1844 roku w Tomisławicach na Ziemi Kaliskiej. W 1862 roku ukonczył gimnazjum gubernialne w Warszawie i rozpoczął studia w Instytucie Politechnicznym w Puławach.
Na wiadomość o wybuchu powstania styczniowego wstąpił do oddziału Mariana Langiewicza.
Po internowaniu w Ołomuncu, Jerzmanowski wyjechał do Francji.
W Paryżu studiował w Szkole Wyższej Polskiej na Montparnasse.
Dzięki zasługom dziadka Pawła Jerzmanowskiego, adiutanta Napoleona Bonaparte,
władze francuskie pozwoliły mu podjąć studia w Szkole Inżynierii i Artylerii z Metz.
Jako oficer francuski brał udział w wojnie francusko-pruskiej 1870 roku.
Po jej zakonczeniu zatrudniony został w firmie Jassie de Moteya, specjalizującej się w produkcji
gazu oświetleniowego. Wkrótce wysłany został do Stanów Zjednoczonych.
W 1873 roku ożenił się z Amerykanką Anną Koster.
W Ameryce Jerzmanowski prowadził szeroką działalność przemysłową:
udoskonalił metodę używania gazu do oświetlenia, założył w Nowym Jorku miejską kompanię gazową,
a w 1882 roku stał się współzałożycielem „Equitable Gas Light Company”,
którą przez 13 lat kierował jako prezes. Założył kompanie gazowe w Chicago, Baltimore.
Wybudował wytwórnie gazu w Indianapolis, Brooklynie, Troy, Albany, Yonders, Utica, Memphis, Lafayette,
Longansport. Był też współzałożycielem Carbite calcium and Acetylen Company.
Uzyskał obywatelstwo amerykanskie, zdobył olbrzymi majątek i stał się czołową postacią amerykanskiego
przemysłu gazowego. Wspierał finansowo Polonię Amerykanską. Opiekował się polskimi emigrantami,
utrzymywał w Nowym Jorku Czytelnię Polską, na Manhattanie ufundował kościół pod wezwaniem
Świętego Stanisława Biskupa i Męczennika. Z jego inicjatywy powstało Towarzystwo „ Zjednoczenie” i „Pomoc dla biednych”. Nie szczędził pieniędzy dla szkół parafialnych, bibliotek, szpitali.
W 1889 roku papież Leon XIII uhonorował Jerzmanowskiego za działalność filantropijną Komandorią Orderu świętego Sylwestra.
Także rodaków w kraju wspierał Jerzmanowski hojnymi datkami.
Wspomagał polskich przedstawicieli kultury oraz liczne organizacje i instytucje m.in. Kasę im. Mianowskiego,
Krakowskie Towarzystwo Szkół Ludowych, Towarzystwo Wzajemnej Pomocy Uczestników Powstania 1863/ 64.
Jego ukochanym miastem był Kraków, gdzie zatrzymywał się w Grand Hotelu.
W 1895 roku kupił od Józefa Grodzickiego majątek w Prokocimiu i wraz z żoną, w 1896 roku powrócił do kraju.
W skład zakupionego majątku, oprócz pałacu z parkiem, wchodził folwark z zabudowaniami i ziemią.
Jerzmanowski dobudował reprezentacyjny podjazd z wodotryskiem, zbudował oranżerię i ciek wodny
z trzema zarybionymi stawami.
Kontynuował działalność charytatywną i społeczną. Ufundował witraże Józefa Mehoffera dla katedry wawelskiej,
wspomagał założenie czasopisma „Lud Polski”, współfinansował kolonie letnie dla dzieci, zakupił budynek
z przeznaczeniem na szkołę w Krzyszkowicach. Szkoła rozpoczęła działalność 01.09.1899 roku.
Złożony ciężką chorobą zmarł 7 lutego 1909 roku. Spoczywa na cmentarzu Rakowickim w Krakowie, grobowcu wykonanym przez Wacława Szymanowskiego.
Dziesiątego lutego 1909 roku „Kurier Warszawski” opublikował testament śp. Jerzmanowskiego.
Swój majątek – 1200 tysięcy koron zapisał Akademii Umiejętności w Krakowie fundując
nagrodę im. Erazma i Anny Jerzmanowskich. Nagroda ta przyznawana była w latach 1915 – 1938
za wybitne zasługi w dziedzinie literatury, nauki i działalności humanitarnej.
Mógł ją otrzymać Polak lub Polka wyznania rzymskokatolickiego, pochodzący z ziem Polski przedrozbiorowej.
Była to najwyższa nagroda przyznawana przez Akademię. Wynosiła 40 tysięcy koron,
a po odzyskaniu niepodległości – 10 tysięcy złotych.
Zasłużenie potomni nazwali Jerzmanowskiego „Polskim Noblem”.
Po siedemdziesięciu latach Akademia Umiejętności w Krakowie powróciła do idei Nagrody A. J. Jerzmanowkich. Odtworzoną nagrodę „Polski Nobel” ufundowaną przez Władze Samorządowe Województwa Małopolskiego przyznano w roku 2009 bohaterce dokonań humanitarnych, Pani Janinie Ochojskiej-Okońskiej. Zdjęcia z wręczenia nagrody dostępne są w galerii.
