Patron szkołyHistoria szkołySztandar i hymn szkołyKroniki szkoły„Mały Nobel”

 
Erazm Józef Jerzmanowski to jeden z najwybitniejszych Polaków II połowy XIX wieku. Urodził się 2 czerwca 1844r. w Tomisławicach na Ziemi Kaliskiej. Wywodził się ze znanej, patriotycznej rodziny ziemiańskiej, był wnukiem Pawła Jerzmanowskiego – adiutanta Napoleona I. Po ukończeniu gimnazjum w Warszawie rozpoczął studia w Instytucie Politechnicznym w Puławach przerwane przez wybuch Powstania Styczniowego, w którym wziął udział. Jako powstaniec walczył w oddziale Mariana Langiewicza wspólnie z Adamem Chmielowskim – późniejszym Bratem Albertem. Po upadku powstania osiadł czasowo w Paryżu, gdzie uzupełnił studia techniczne i uzyskał stopień oficerski. W roku 1873 został wysłany przez francuskie przedsiębiorstwo zajmujące się eksploatacją gazu świetlnego do Stanów Zjednoczonych.

 
Wykorzystując zdobytą wiedzę w krótkim czasie uzyskał kilkanaście patentów z dziedziny gazownictwa i założył kompanie gazownicze w kilku miastach Ameryki. Dzięki swej ogromnej pracowitości  i opatentowanym wynalazkom stał się jednym z najbogatszych ludzi w Stanach Zjednoczonych. W tym czasie ożenił się z Amerykanką – Anną Koester.

 
Erazm Jerzmanowski pamiętał zawsze, że jest Polakiem i patriotą. Nie szczędził pieniędzy dla Polonii Amerykańskiej, wspierając jej działalność oświatową, finansował budowę polskiego kościoła w Nowym Jorku, utrzymywał też czytelnię polską. Hojne darowizny kierował do ubogich Polaków, do szkół polskich, na organizowanie wystaw i muzeów, by przypominały światu Polskę nieobecną na mapie Europy. Wspierał też działalność Muzeum Polskiego w Raperswille. W 1889 roku w uznaniu zasług dla Kościoła Katolickiego papież Leon XIII uhonorował go Orderem Komandorskim św. Sylwestra.

W 1895 roku Erazm Jerzmanowski zakupił majątek ziemski wraz z dworem i pałacem w Prokocimiu, w pobliżu Krakowa, w którym zamieszkał razem z żoną Anną. Po powrocie do ojczyzny rozpoczął szeroko zakrojoną działalność charytatywną. Wspierał edukację dzieci, zwłaszcza w okolicznych wsiach. W 1899 roku ufundował szkołę w podkrakowskich Krzyszkowicach, których był właścicielem, i do śmierci łożył na jej utrzymanie.

Erazm Jerzmanowski zmarł  7 lutego 1909 roku w Prokocimiu i został pochowany na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie. W zapisie testamentowym ustanowił nagrodę, czyli tzw. fundację za zasługi na polu kultury, nauki lub działalności humanitarnej, czyniąc jej dysponentem Polską Akademię Umiejętności. Z fundacji tej noszącej imię małżonków Jerzmanowskich w latach 1915 – 1938 przyznano 17 nagród. Otrzymali je między innymi:  ks. Adam Sapiecha, Henryk Sienkiewicz, Ignacy Paderewski, Benedykt Dybowski, Jan Kasprowicz, Aleksander Brückner. Po wojnie nagrodę reaktywowano dopiero w 2009 roku. Jako pierwszą uhonorowano nią Janinę Ochojską za krajową i międzynarodową działalność charytatywną. W kolejnych latach nagrodę otrzymali: Jerzy Nowosielski – 2010r., Maciej Grabski – 2011r., Adam Bielański – 2012r., Andrzej Zoll – 2013r. Fakt ufundowania tej prestiżowej nagrody pozwala nazwać jej donatora „polskim Noblem”.

 
Erazm Jerzmanowski był wielkim Polakiem, filantropem i patriotą. Jego przesłanie życiowe, by nieść pomoc potrzebującym, jest aktualne i żywe do dziś. Jest ideą przyświecającą działaniom całej naszej społeczności szkolnej. Jego postać jest i będzie dla nas przykładem i wzorem do naśladowania. Dlatego w każdym roku wspominamy jego postać, uroczyście obchodząc Dzień Patrona.

Powstanie szkoły w Krzyszkowicach łączy się ściśle ze zmianami politycznymi w zaborze austriackim w drugiej połowie XIX wieku. W tym czasie wzrosła autonomia Galicji, a władza polityczna zezwoliła na nauczanie w języku polskim w szkołach ludowych i średnich. Spolszczone szkolnictwo otworzyło Polakom większe niż w innych zaborach możliwości rozwoju. Na fali tych przemian również w Krzyszkowicach, niewielkiej wsi w pobliżu Wieliczki, powstała szkoła ludowa. Budynek na szkołę zakupił Erazm Józef Jerzmanowski – właściciel dóbr w Prokocimiu oraz Krzyszkowicach – przemysłowiec, filantrop i patriota.

Szkoła rozpoczęła działalność 01.09.1899r. na mocy orzeczenia wydanego przez Radę Szkolną Krajową, na wniosek Szkolnej Rady Okręgowej w Wieliczce. Początkowo była to szkoła jednoklasowa, a w roku 1904 była już szkołą czteroklasową, w której uczyło się 117 uczniów. Z powodu wybuchu II wojny światowej zajęcia prowadzone były tylko od 20.09.1939r. do 24.04.1940r. Po wyzwoleniu Krakowa i Wieliczki szkoła wznowiła nauczanie (swoją działalność) 29.04.1940. Od 01.09 tego roku została przekształcona w szkołę 6-klasową, a od 1953 stała się szkołą 7-klasową. Liczba uczniów systematycznie wzrastała, co już w 1965r. skłoniło rodziców do zorganizowania zbiórki na rzecz rozbudowy szkoły. Starania o rozbudowę rozpoczął w 1968r. jej ówczesny dyrektor Jan Drwiła. Sytuacja lokalowa szkoły stawała się coraz trudniejsza, gdyż zajęcia musiały się odbywać w wynajętych salach Domu Ludowego.

W 1973r. wieś Krzyszkowice została przyłączona do Wieliczki jako jej dzielnica, a szkoła stała się szkołą miejską. W 1975 funkcję dyrektora objęła Zofia Gawlik i przy poparciu władz oświatowych oraz całej społeczności lokalnej kontynuowała starania o budowę nowego budynku szkolnego. W wyniku tych starań w 1981r. firma „Budostal 3” rozpoczęła budowę obecnej szkoły. Drugiego września 1985r. odbyła się uroczystość przekazania dzieciom i społeczeństwu Krzyszkowic nowej szkoły i nadania jej imienia Indiry Ghandi. Wojewódzką inaugurację roku szkolnego 1985/1986 uświetnili swoją obecnością Prezydent Miasta Krakowa, ambasador Republiki Indii, Kurator Oświaty i Wychowania, przedstawiciele ZNP oraz Komitetu Rodzicielskiego. Szkoła posiadała wówczas 10 sal lekcyjnych, dwie pracownie dydaktyczne, salę gimnastyczną i dwa boiska. Po dwóch miesiącach otwarto stołówkę szkolną oraz sklepik „Pacynka”.

8 czerwca 1989r. uroczyście obchodzono 90-lecie istnienia szkoły uświetnione ufundowaniem przez Komitet Rodzicielski pierwszego w dziejach szkoły sztandaru.

W roku 1991 stanowisko dyrektora szkoły objął Marek Zadrożniak. Rozpoczął on energiczne działania w kierunku unowocześnienia zarówno bazy szkoły, jak i procesu dydaktycznego. W roku szkolnym 1991/1992 została zorganizowana pierwsza w gminie pracownia komputerowa, wyposażony został gabinet stomatologiczny oraz przeprowadzono szereg remontów. W listopadzie 1993 został rozebrany budynek starej szkoły, zabezpieczono tablicę pamiątkową, która obecnie znajduje się w Kąciku Patrona.

19.03.1997 dyrektorem szkoły została Maria Zadrożniak. Swoją kadencję rozpoczęła od przywrócenia szkole imienia E. J. Jerzmanowskiego. W roku 1998 społeczność szkolna zrezygnowała z imienia Indiry Ghandi i rozpoczęły się starania o przywrócenie szkole imienia jej fundatora – Erazma Józefa Jerzmanowskiego. Jednym z jej elementów było ustanowienie przez dyrektora i przyznanie po raz pierwszy w 1998r. nagrody im. E. J. Jerzmanowskiego „Mały Nobel”. Jest ona przyznawana corocznie jednemu uczniowi za wybitne osiągnięcia w nauce, sporcie, reprezentowanie szkoły w konkursach i olimpiadach. Przygotowując się do obchodów stulecia szkoła nawiązała kontakt z żyjącymi jeszcze członkami rodziny fundatora, Towarzystwem Przyjaciół Prokocimia im. E. i A. Jerzmanowskich oraz szkołami z całej Polski noszącymi imię naszego patrona. Powstał hymn szkoły, ufundowano tablicę pamiątkową oraz popiersie fundatora.

17.04.1999 odbyła się podniosła uroczystość 100-lecia szkoły połączona z nadaniem szkole imienia E. J. Jerzmanowskiego. Wśród zaproszonych gości znaleźli się Jego Eminencja Ksiądz Kardynał Franciszek Macharski, władze oświatowe oraz władze miasta i powiatu wielickiego, członkowie rodziny patrona, członkowie Towarzystwa Przyjaciół Prokocimia im. E. i A. Jerzmanowskich, absolwenci szkoły, Rada Rodziców oraz grono pedagogiczne. Po raz pierwszy wykonano hymn szkoły, Rada Rodziców przekazała szkole nowy sztandar. Przed budynkiem szkoły stanął cokół z popiersiem E. J. Jerzmanowskiego. Na korytarzu I piętra powstał Kącik Patrona z historyczną już tablicą fundatora pierwszego budynku szkoły. Zasadzono pamiątkowe drzewko.

W roku szkolnym 1999/2000 w wyniku wdrażania reformy szkolnictwa szkoła z ośmioklasowej stała się sześcioklasową. Pod kierunkiem dyrektora wypracowane zostało przez całą społeczność ogólne przesłanie –misja szkoły: „Tutaj przyjazny początek drogi Twojego sukcesu”, do którego dostosowane zostały wszelkie działania dydaktyczne i wychowawcze szkoły.

W roku szkolnym 2004/2005 wychodząc naprzeciw potrzebom społeczeństwa gminy Wieliczka dyrektor M. Zadrożniak zorganizowała w szkole kształcenie integracyjne uczniów niepełnosprawnych. Utworzony został jeden oddział integracyjny klasy pierwszej. Wraz z wprowadzeniem tej formy nauczania zaszły w szkole duże zmiany. Zlikwidowana została większość barier architektonicznych, utworzono gabinety terapeutyczne do zajęć rewalidacyjnych, wprowadzane zostały nowe formy terapii. Nauczyciele podjęli doskonalenie w zakresie pracy z uczniami niepełnosprawnymi, w wyniku czego obecnie wszyscy posiadają kwalifikacje do pracy w klasach integracyjnych. Dzięki warsztatom integracyjnym dla rodziców, spotkaniom i rozmowom z uczniami zmienił się też stosunek społeczności szkolnej do osób niepełnosprawnych. Cechuje się większą empatią, wyrozumiałością i chęcią niesienia im pomocy. Z każdym rokiem szkolnym zwiększała się liczba oddziałów integracyjnych i z tego względu 01.09.2010 roku szkoła zmieniła nazwę na Szkoła Podstawowa z Oddziałami Integracyjnymi Nr 4 im. Erazma Józefa Jerzmanowskiego w Wieliczce.

Rok 2009 wyróżnił się uroczystymi obchodami 110 rocznicy powstania szkoły. Łączyły się one z reaktywowaniem przez PAU nagrody „Polskiego Nobla” ufundowanej przez patrona naszej szkoły E. J. Jerzmanowskiego. Tę pierwszą po wielu latach nagrodę otrzymała Janina Ochojska za działalność charytatywną.

W szkole funkcjonują 24 oddziały, w tym 15 oddziałów integracyjnych. 58 nauczycieli pracuje z blisko 500 uczniami. Uczniowie osiągają bardzo wysokie wyniki nauczania potwierdzone wynikami punktowymi w sprawdzianie zewnętrznym po szkole podstawowej. Corocznie osiągają sukcesy w najważniejszych konkursach, uzyskują tytuły laureata w konkursach przedmiotowych ogłaszanych przez Małopolskiego Kuratora Oświaty. Za swoją działalność szkoła otrzymała prestiżowy tytuł: „Małopolska Szkoła z pasją” oraz wyróżnienie „Rozwijanie uzdolnień uczniów najmłodszych”. Z uwagi na swoją pracę, osiągnięcia edukacyjne, efekty wychowawcze szkoła jest bardzo dobrze postrzegana w środowisku lokalnym. Cieszy się w nim wysokim prestiżem i szacunkiem.

1 września 2016 r. szkoła została oddana do użytku po jej rozbudowie i gruntownym remoncie. W wyniku rozbudowy, która trwała ponad rok, powierzchnia szkoły powiększyła się z 2000 metrów kwadratowych o kolejne 1500 metrów kwadratowych. Obecnie szkoła posiada 29 sal lekcyjnych, w tym nowoczesną pracownię terminalową, profesjonalną pracownię językową, 3 piękne sale przedszkolne z osobnym wejściem i wyjściem na zewnątrz z każdej sali, piękne zaplecze sanitarne dostosowane do osób niepełnosprawnych, 11szatni, windę i dwie platformy do przemieszczania osób niepełnosprawnych, salę gimnastyczną, bibliotekę wraz z czytelnią, świetlicę szkolną, gabinet terapeutyczny, gabinet logopedyczny, gabinet Biofeedback, gabinet pedagoga i psychologa, Salę Doświadczania Świata, gabinet pomocy przedmedycznej, bufet i sklepik szkolny, pomieszczenia administracyjne, plac zabaw, trzy parkingi. Przebudowie uległo wejście główne, które jest bardzo reprezentacyjne i wyposażone w podjazd dla osób niepełnosprawnych. Budynek szkolny został docieplony i wykończony estetyczną elewacją. Do szkoły uczęszcza ok. 680 uczniów w tym ok. 80 uczniów z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego dowożonych z całej gminy. Z dziećmi pracuje 90 nauczycieli i 15 pracowników administracji i obsługi. Obecnie funkcjonuje 31 oddziaów klas I-VII ;w tym 19oddziałów integracyjnych oraz 3 oddziały przedszkolne, w tym 1 oddział integracyjny. 

Poczet kierowników i dyrektorów Szkoły Podstawowej z Oddziałami Integracyjnymi Nr 4 im. Erazma Józefa Jerzmanowskiego:

• 1899 – 1912 Jan Kanty Tatara
• 1912 – 1921 Józef Krzyżak
• 1922 – 1937 Henryk Osuchowski
• 1937 – 1945 Roman Zwinczak
• 1945 – 1948 Stanisław Gollenhofer
• 1948 – 1949 Mieczysław Sarama
• 1949 – 1950 Stanisława Reichowa
• 1950 – 1968 Janina Jastrzębska
• 1968 – 1975 Jan Drwiła
• 1975 – 1991 Zofia Gawlik
• 1991 – 1997 Marek Zadrożniak
• 1997 – 2017  Maria Zadrożniak
• od 2017 – Agnieszka Myślak

Hymn szkoły napisany został z okazji jubileuszu 100 – lecia istnienia placówki i przywrócenia jej imienia Erazma Józefa Jerzmanowskiego. Wykonany po raz pierwszy podczas tej uroczystości w dniu 17 kwietnia 1999 roku.  

 Słowa hymnu napisała Alicja Jarosława Kolanowska na prośbę Marii Zadrożniak – dyrektor szkoły w latach 1997 – 2017. Pisząc tekst, w zamyśle miała melodię. Była to podpowiedź muzyczna, której ostateczny kształt nadała Magdalena Baran – od 1998 roku nauczycielka naszej szkoły.  Alicja Jaroslawa Kolanowska należała do pokolenia wojennego. Absolwentka UJ, z wykształcenia polonista i pedagog. Autorka wierszy lirycznych i utworów dla dzieci, laureatka konkursów poetyckich. Przez długie lata związana z Krakowem i Wieliczką. Była jednym z filarów Grupy Poetyckiej „Pegaz” założonej w styczniu 1996 roku przy Miejskim Domu Kultury „Sztygarówka” w Wieliczce. Założycielka zespołu, Małgorzata Piera, pisała o poetce tak : „Bogata wyobraźnia Pani Kolanowskiej, Jej pracowitość i talent stanowią olbrzymi duchowy potencjał naszego zespołu (…) Autorka, będąc długoletnim pedagogiem, jak nikt, umie wniknąć w psychikę dziecka, potrafi swoim talentem wykreować ciekawy, barwny i pełen uroku poetycki świat głęboko przemawiający do wyobraźni dziecięcej”. 

Alicja J. Kolanowska związana była również z krakowską Grupą Poetycką „Każdy…” działającą pod auspicjami Radia Alfa. W 1998 roku uhonorowana została nagrodą burmistrza Miasta i Gminy Wieliczka w dziedzinie upowszechniania kultury, a w roku 2002 nagrodą specjalną dyrektora MDK w Wieliczce za działania na rzecz rozwoju kultury wielickiej.

Małgorzata Jastrzębska

1899 – 1960 Pobierz> – (dużego rozmiaru plik, proszę o cierpliwość przy otwieraniu)
1961 – 1985 Pobierz> – (dużego rozmiaru plik, proszę o cierpliwość przy otwieraniu)
1985 – 2003 Pobierz> – (dużego rozmiaru plik, prosze o cierpliwość przy otwieraniu)
2003 – 2009 Pobierz> – (dużego rozmiaru plik, proszę o cierpliwość przy otwieraniu)

Do tradycji szkoły należy przyznawana corocznie prestiżowa, pieniężna nagroda im. Erazma Jerzmanowskiego tzw. nagroda „Mały Nobel”, uczniowi za szczególne osiągnięcia w konkursach, najwyższe wyniki w nauce oraz pracę na rzecz szkoły.

Kilka słów o nagrodzie:

Nagroda przyznawana jest corocznie decyzją Rady Pedagogicznej, uczniowi wyróżniającemu się szczególnymi osiągnięciami w nauce.
To nasza szkolna tradycja ku czci Patrona, który był fundatorem nagrody- tzw. „Polski Nobel” przyznawanej za wybitne osiągnięcia w dziedzinie nauki, literatury i działalności humanitarnej.
Regulamin przyznawania nagrody: 

Nagrodę otrzymuje osoba odnosząca sukcesy w konkursach przedmiotowych, artystycznych, sportowych.
Za najważniejsze osiągnięcia można uznać:
1. Udział w finałach konkursów przedmiotowych.
2. Znaczącą lokatę w konkursach jednoetapowych np. Kangur, konkursy literackie, artystyczne, sportowe itp.
3. Wysokie osiągnięcia w pozaszkolnych kołach zainteresowań, współpracujących ze szkołą.

Nagrodę przyznaje Dyrektor szkoły po pozytywnym zaopiniowaniu przez Radę Pedagogiczną, Radę Szkoły i SU.

Nagroda jest przyznawana na zakończenie roku w formie pieniężnej.

O wysokości nagrody decyduje dyrektor szkoły.

W przypadku braku odpowiednich kandydatów nagroda nie jest przyznawana.

W wyjątkowej sytuacji nagroda może być przyznana więcej niż jednemu uczniowi.

Dotychczasowi laureaci Nagrody im. Erazma Józefa Jerzmanowskiego:

1. 1998 – Aleksandra Stopa VI b
2. 1999 – Patrycja Barnaś III b
3. 2000 – Aleksandra Stopa VIII b, Mateusz Hauschild V b
4. 2001 – Mateusz Zając III b
5. 2002 – Szymon Nowak VI a
6. 2003 – Ewelina Rachwał VI b
7. 2004 – Magdalena Kowal VI a
8. 2005 – Karolina Majtyka VI a
9. 2006 – Jakub Hojoł VI b, Grzegorz Kapusta VI a, Magdalena Butrym VI a
10. 2007 – Monika Topa VI a
11. 2008 – Sara Słojewska VI a
12. 2009– Karolina Tuleja Va
13. 2010– Karolina Tuleja VI a
14. 2011 – Sławomir Kotula VI b, Dariusz Kotula VI b
15. 2012– Patryk Szostak VI b, Wojciech Pasek V a
16. 2013– Wojciech Pasek VI a
17. 2014 – Michał Pajda V c, Michał Szewc VI b, Aleksandra Kost VI b
18. 2015 – Wojciech Golenia V a,
19. 2016 – Wojciech Golenia VI a,
20. 2017 – Stanisław Zarański VI b,
21. 2018 – Paulina Tatko VII c,
22. 2019 – Wiktor Fejkel VIIId, Małgorzata Życzkowska VIIIc
23. 2020 – Michał Mikołajczyk VIIIb
24. 2021 – Kacper Adamczyk VIIIb, Adam Żwirski VIIIb
25. 2022 – Jakub Wojasiński VIIIc
26. 2023 – Natalia Szatkowska VIIId